Madryt to stolica Hiszpanii, jest położony w środkowej części kraju u podnóża Sierra de Guadarrama (Wyżyna Kastylijska) nad rzeką Manzanares.
Obszar administracyjny 607 km2, liczba ludności 3,22 mln (2005), stolica regionu autonomicznego (comunidad autónoma) o tej samej nazwie (powierzchnia 7993 km2, ludność 5,7 mln).
Historia
Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie w 1118. Okres wzrostu znaczenia miasta jako ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.
Centralne położenie w Kastylii sprzyjało wzrostowi znaczenia politycznego. Dwukrotnie w XVI wieku (1524, 1528) zwoływano do Madrytu posiedzenia kortezów, mimo że stolicą kraju było Toledo.
W 1561 po wzniesieniu pałacu Escorial król Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym kraju. W XVII wieku rozbudowane i unowocześnione. W latach 1851-1864 otrzymało pierwsze połączenie kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873-1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.
W okresie wojny domowej (1936-1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański z czasem przeniósł się do Walencji. 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco. Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta.
11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków), a 2057 zostało rannych.
Gospodarka
Główny ośrodek wielkiego okręgu przemysłowego. Dobrze rozwinięty przemysł elektrotechniczny, maszynowy, włókienniczy i spożywczy, a także przemysł materiałów budowlanych i środków transportu (zakłady produkcji samochodów i taboru kolejowego).
Ważną gałąź stanowi przemysł chemiczny. Dobrze rozwinięty handel i rzemiosło. Centrum komunikacyjne – sieć drogowa i kolejowa promieniście rozchodzi się ku wybrzeżom morskim i granicom państwa. Czwarty co do wielkości port lotniczy kontynentu europejskiego – Barajas (ponad 37 mln pasażerów w 2001). Rozwinięta baza turystyczna.
Ważny ośrodek polityczny i kulturalno-naukowy. Liczne szkoły wyższe (największy w kraju uniwersytet) oraz placówki naukowo-badawcze.
Turystyka
Madryt znany jest z bogatych muzeów zwłaszcza Prado – jednego z najważniejszych w świecie. Pałac Królewski (XVIII wiek), Pałac Sprawiedliwości (1758), Pałac Senatu, Pałac Kongresowy (1843), Puerta de Alcalá (1778), kościół San Pedro el Real (XV wiek), katedra San Isidoro el Real (XVII wiek), park Casa de Campo o powierzchni 1447 ha z Fontanną Księcia (1725), mosty, m.in. Toledański (1720-1732), Segovia (1584).
Wiele nowoczesnych budowli wzniesiono po II wojnie światowej (Palacio de Communicaciones, Palacio Nuevos Ministerios, stadion Santiago Bernabéu, dworzec Chamartín, arterie komunikacyjne). Nowoczesne osiedla mieszkaniowe i przemysłowe na peryferiach (Getafe, Alcorcón, Alcalá de Henares).
Na południowy zachód od Madrytu znajduje się mauzoleum ofiar wojny domowej – Monumento Nacional de Santa Cruz del Valle de los Caidos (Św. Krzyż w Dolinie Poległych).